سوغات اصفهان چیست و از کجا بخریم؟

آدم به هر شهری که می‌رود دوست دارد هم برای خودش و هم برای دوست و فامیلش هدیه‌هایی ببرد. تا هم یادگاری بماند و هم رسم را به جا آورده باشد. اما گاهی نمی‌دانیم که چه بخریم که هم خودمان را خوش بیاید، هم فک و فامیلمان را، هم جیبمان را و هم خدا را.

اینجا می‌خواهیم بگوییم سوغات اصفهان چیست؟ چه چیز برای خودمان بخریم؟ چه چیز برای دوست و آشنا؟ آنچنان ریز شده هم می‌گوییم که جای فکری برایتان نماند.

اصفهان و سوغاتش

سوغات هر شهری و به همینطور سوغات اصفهان به دو دسته تقسیم می‌شود؛ خوردنی و بردنی

اگر شکم‌دوست هستید که شما را به خرید سوغات خوراکی دعوت می‌کنیم و اگر خاطره‌باز و هنردوست هستید پیشنهادمان سوغات بردنی است.

سوغات بردنی

همگی به هنرمند بودن اصفهانی‌ها واقف هستیم. در اصفهان حتی در هر خانواده دست کم یک هنرمند وجود دارد. در هر کوچه و برزنی هم که بروید اثری از هنرمندی و هنردوستی اصفهانی‌ها می‌بینید.

میناکاری

گل سرسبد هنرهای اصفهان و همچنین سوغات اصفهان میناکاری است.

عبارات گنبد مینا و جام مینا و چرخ مینا و دایره‌ی مینا .... را لابد در کتاب‌های درسی یا اگر اهل شعر هستید در اشعار شعرا خوانده‌اید. اگر نخوانده‌اید و معنی‌اش را نمی‌دانید عرض کنم که معنی‌اش «آسمان آبی» است.

همیشه باد جهانش به کام وز سر صدق

کمر به بندگی‌اش بسته چرخ مینایی

حافظ

بعد چون رنگ اصلی به کار رفته در ظروف مینا آبی و سفید است و هم نقش و نگارش یادآور آسمان، این نام را برایش گذاشتند. در میناکاری طرح‌هایی را روی ظروف مسی می‌کشند. توجه کردید؟ ظروف مسی. پس یکی از دلایلی که این ظروف اغلب گران‌قیمت هستند همین است. اما فقط یک دلیل.

ضمناً یادتان باشد آن ظروف مینایی که روی سفال هستند سوغات همدان‌اند و ارتباطی با مینای ما ندارند. پس طرح‌های متفاوتی که معمولاً با قلم سفید است بر روی ظروف مسی، نقره‌ای و طلایی نقش می‌شود را میناکاری می‌گویند. رنگ زمینه‌ی زیر نقوش معمولاً  آبی است. بعداً رنگ سبز و گاهی قرمز هم تولید شد که البته به زیبایی آبی نیست. این هنر به حدود پنج هزار سال پیش برمی‌گردد.

خاتم‌کاری

هنر خاتم سازی یکی از مهم‌ترین و زیباترین صنایع دستی ایران و سوغات اصفهان است. سابقه‌ی این هنر در ایران که ارزش بسیاری دارد، طولانی و مربوط به دوره‌ی صفویه است. خاتم هنر آراستن سطح اشیای چوبی به صورتی شبیه موزاییک است. همین!

پارچه‌های قلمکار

شاعر بزرگی هم در رابطه با این هنر فرموده‌اند

کلاغه می‌گه

قار... قار...

سفره قلمکار کار!!

بله!! هنر چاپ یا نقش زدن روی پارچه است.قلمکاری واژه‌ای فارسی است که در زبان هندی به عاریت گرفته شده و به‌طور لغوی از دو واژه قلم و کاری تشکیل شده و معنی آن، کار هنری است که با قلم انجام می‌شود. این هنر در دوره‌ی شاه عباس صفوی رونق بسیاری پیدا کرد.

اول پارچه‌هایی که به چیت معروفند را به مدت پنج روز در رودخانه و (اگر مثل الآن آب در آن نباشد) در ظرف آبی قرار می‌دهند تا هم آهارش از بین برود و هم مواد زائدش خارج شود. بعداً زمینه را با رنگی مثل نخودی رنگ می‌کنند.

قلم زنی

یکی از ظرایف صنایع دستی قلم زنی بر روی انواع فلزات است که سابقه‌ای بسیار طولانی دارد و به دوره‌ی ساسانی بر می‌گردد. قلم زنی هنر نقر (کندن) نقوش بر روی سطح فلزی است. یا تراشاندن و ایجاد نقوش عمیق‌تر و مفصل‌تر با فرورفتگی و طبعاً برجستگی در سطح کار که حاصل استفاده از قلم فولادی‌ای است که در پشت کار اثر این قلم پیدا است.

فیروزه کوب

در فیروزه‌کوبی با نشاندن قطعه‌های کوچک سنگ فیروزه به حالت موزاییکی بر سطح ظرف‌ها، زیورآلات و اشیای تزئینی (از پایه‌هایی به جنس‌های مسی، برنجی، نقره، ورشویی یا برنزی) ساخته می‌شود. بین قطعه‌های فیروزه نوعی لاک تیره‌رنگ قرار می‌گیرد. هر چه ظرف فیروزه کوبی شده پرکارتر و منظم‌تر باشد و فاصله کمتری بین قطعات فیروزه باشد، ارزش هنری آن بیشتر است. امروزه مرکز این هنر اصفهان است.

 

ملیله سازی

تولید ملیله در استان اصفهان رونق فراوان دارد و نقره‌سازان اصفهان مجموعه‌هاى گردنبند، گوشواره، دستبند و سنجاق را تولید می‌کنند و به فروش مى‌رسانند.

سوغات خوردنی

اصفهانی‌ها شیرین‌جات خیلی دوست دارند. برای همین هم هست که مثل خیلی‌های دیگر روی سوغات شیرین خود مانورفراوان می‌دهند

گز

اصل سوغات خوردنی اصفهان را که خودتان می‌دانید. گز! محبوب دل‌ها! که به چند دسته تقسیم می‌شوند و طوری آن را درست کرده‌اند که هیچ سلیقه‌ای نتواند بگوید دوست ندارم.

دسته‌‌های اصلی آن

• آردی: که تکلیفش معلوم است. گز را در آرد می‌غلتانند تا آردی شود.
• لقمه‌ای:  قطعات همسان و یک‌شکل.
• سکه‌ای: این نوع از گز شبیه گز آردی است اما آن را به شکل سکه در می‌آورند و بسته‌بندی می‌کنند.
• گز برشی: گز را به شکلی برش می‌دهند که مغز داخل آن مشخص باشد.
• گز با لایه‌ی شکلاتی
• گز انگشت پیچ: گزی بسیار نرم است که مغز ندارد و به راحتی با قاشق قابل مصرف است.

و هردوی اینها هم چند دسته دارند:

• بادامی
• پسته‌ای
• مخلوط
• انگبین

و هرکدام از اینها درصدهایی دارند که مشخص می‌کنند چه میزان مغر در آن است. مثل ۱۸ درصد و ۳۸ درصد.

پولکی

پولکی هم دومین خوراکی و سوغات اصفهان است که طرفدار زیادی دارد. هم خود اصفهانی‌ها و هم مسافرانش. پولکی از خانواده‌ی آب‌نبات است و چون نازک و شفاف مثل پولک است، این اصفهانی‌های خلاق به آن پولکی می‌گویند. شیره‌ای که از درست شدن نبات می‌ماند با ادویه‌هایی می‌شود پولکی! و اینجاست که باید اعتراف کرد به هوش اقتصادی اصفهانی‌ها.

پولکی هم چند نوع داریم که البته چند وقت یک بار ورژن‌های جدیدی از آن روانه‌‌ی بازار می‌شود.

• زعفرانی
• پسته‌ای
• نارگیلی
• کنجدی
• کاکائویی
• لیمو عمانی
• نعنایی
• عسلی
• زنجبیلی

 

عسل فریدونشهر

اگر برایتان مهم است که حتماً عسل مرغوب و اصلی بخورید حتماً به فریدن سر بزنید.  یکی از دلایل مرغوبیت این عسل، تنوع گیاهی و وجود گیاهان دارویی متعدد در این شهر است.

راهنمای خرید سوغات اصفهان

در اینجا کمکتان می‌کنیم که سوغات مناسبی از اصفهان برای خودتان یا آشنایانتان بخرید. ضمن اینکه یادتان باشد هر شهری به جز سوغات اصلی سوغات دیگری هم دارد که خرید آن هم خالی از لطف نیست.

اگر می‌خواهید خرید راحت و بدون خستگی‌ای داشته باشید برای خرید سوغات به میدان نقش جهان بروید. در آنجا تنوع اجناس بسیار بالاست و ممکن نیست چیزی مطابق با سلیقه‌ی خود پیدا نکنید.

سوغات برای دوستم

آدم گاهی دوستی دارد که هم خیلی دوستش دارد و می‌خواهد برایش سوغات بخرد و هم اینکه نمی‌تواند زیاد برایش هزینه کند. اگر دوست دارید برایش خوراکی بخرید که پولکی گزینه‌ی بسیاری مناسبی است. چون هم خوشمزه است و هم قیمت بسیار کمتری نسبت به گز دارد. اگر هم دوست ندارید خوراکی بخرید می‌توانید یک کیف جاجیمی برایش بخرید. این کیف‌ها در شهرهای بسیاری هست. اما در اصفهان هم تولید می‌شود و طرفداران زیادی دارد. خوشبختانه تنوع قیمت در این نوع کیف‌ها زیاد است. پس نگران نباشید و مطمئن باشید دوستتان از سوغات شما بسیار خوشحال خواهد شد. این نوع کیف هم برای خانم‌ها و هم آقایان قابل استفاده است.

سوغات برای دوست‌هایم

اگر دوست‌های زیادی دارید و می‌خواهید برای همه‌شان هدیه‌ای بخرید تا هم خوشحالشان کنید و نشان دهید به یادشان بودید هم اینکه دلخوری اینکه برای یکی‌شان هدیه خریدید و برای یکیشان نه به پیشنهاد ما توجه کنید.

به بازار مسگرها در میدان نقش جهان بروید. چند مغازه هستد که علاوه بر تولید ظروف بزرگ، جواهرات مسی هم می‌سازند. جواهراتی مثل گوشواره، انگشتر، دستبند و ... در این بین گوشواره‌ها به خاطر آنکه لایه‌ی نازکی از مس هستند ارزان‌ترند و شما می‌توانید تعداد بیشتری از آن بخرید. و دستبندهای پسرانه‎‌ هم تنوع قیمتی زیادی دارند. بسته به طرحی که روی آن است و مقدار مسی که استفاده شده است.

سوغات مادر شوهر

تیتر که یک شوخی است. ولی اگر می‌خواهید برای فردی هدیه‌ای باکلاس و به قولی در چشم بخرید ما میناکاری را به شما پیشنهاد می‌کنیم. میناکاری‌ها بسته به اندازه‌ی ظرف و همچنین طرحی که روی آن است قیمت‌های متفاوتی دارد. فکر نکنید برای خرید یک ظرف مینا حتما باید دویست هزار تومان هزینه کنید. شما می‌توانید با قیمتی کمتر ظرفی بسیار شیک خریداری کنید.

نکته

اگر دیدید ظرفی با اندازه‌ای مساوی در دو مغازه‌ی مختلف با دو قیمت متفاوت فروخته می‌شود حمل بر کلاه برداری و گران فروشی نکنید. اگر دقت کنید متوجه می‌شوید که ظروفی که طرح‌های ظریف و تمیز بیشتری دارند قیمتشان بالاتر است.

شیکولاسیون

اگر خواستید هدیه‌ی شما بسیار شکیل‌تر به نظر بیاید از فروشنده بخواهید قابی به شما بدهد تا ظرف را در آن بگذارید. این قاب‌ها طوری هستند که می‌توانید آن را روی دیوار نصب کنید و نیاز نیست که حتماً ظرف را از آن بیرون بیاورید. قیمت این قاب‌ها هم معمولاً زیاد نیست.

هدیه‌‌ی مردانه

خرید هدیه برای آقایان خودش یک پروسه‌ی سخت و پیچیده است. ولی ما برای آن پیشنهادی داریم. به مغازه‌های خاتم فروشی بروید و یکی از هنرهای خاتم‌کاری را برای یک آقا بخرید. تنوع ظروف خاتم بسیار بالا است. حتی می‌توانید لوازمی که در یک اداره مورد استفاده است را به صورت خاتم‌کاری شده پیدا کنید. قیمت این نوع هنر نسبت به میناکاری کمتر است.

سوغات مامان

بسته به اینکه مامان شما چه شخصیتی دارد هدیه‌ی شما هم متفاوت است. اگر مادرتان آشپز ماهری است و به آشپزی علاقه‌ی زیادی دارد برایش یک قابلمه‌ی مسی بخرید.

اگر مادری سنت‌گرا و خوش ذوق دارید حتماً برایش سرویس صبحانه‌ی مسی بخرید. مطمئن باشید خوشش خواهد آمد.

اگر مادر شما به تزئین سنتی خانه اهمیت می‌دهد سفره‌ی قلمکار هدیه‌ی بسیار خوبی است. این سفره‌ها هم مورد مصرفی (سفره) دارند و هم مورد تزئینی (رومیزی)

اگر مادری دارید که دوست دارد همیشه آراسته و شیک پوش باشد، می‌توانید در میدان نقش جهان مغازه‌ی لباس فروشی هزاردستان را پیدا کنید و لباس یا روسری مناسبی خریداری کنید.

و اگر هم شخصیت دیگری دارد به راهنمایی ما در مطالب بالا توجه کنید.

سوغات بابا

از آنجایی که باباها طرفدار سوغات ماندگار هستند و روح مردانه‌شان از میناکاری و لباس و ... خوشش نمی‌آید، می‌توانید برای پدرتان یک قاب قلم‌زنی زیبا بگیرید. این قاب‌ها هم بسته به میزان کاری که رویش انجام شده و همچنین اندازه‌ی آن تنوع قیمتی متفاوتی دارند.

در خرید برای باباها می‌توانید خاتم‌کاری را هم مد نظر داشته باشید.

سوغات بابابزرگ و مامان بزرگ

برای خرید سوغات این دو عزیز راهنمایی‌های بالا قابل استفاده است. ولی اگر خواستید یک خوراکی خوب برایشان بخرید گز انگشت پیچ بهترین گزینه است. این نوع گز معمولاً مغز ندارد، بسیار نرم است و با قاشق قابل خوردن است و جویدنش اذیت کننده نیست.

خوردنی شیک

حتماً شکلات‌های خارجی یا جدیداً ایرانی را دیده‌اید که با بسته‌بندی زیبا وارد بازار می‌شوند. گز اصفهانی‌ها از این قافله عقب نمانده. فروشگاه‌های زیادی هستند که گزهایی با کیفیت خوب و جعبه‌ی زیبا تولید می‌کنند.

راهنمای خرید گز

می‌دانیم که حتماً دوست دارید بدانید با وجود این همه برند گز چه برندی را باید بخرید که از طعم و کیفیت آن مطمئن باشید. البته توجه داشته باشید که از آنجایی که پخت گز از هنرهای قدیمی اصفهان است، برندی نیست که شما با خوردن آن بگویید چه گز بدی بود! بلکه اغلب تولیدکنندگان این محصول، محصولات خوب و با کیفیتی دارند. ما در اینجا تنها چند برند محبوب را به شما معرفی می‌کنیم تا با خیال راحت‌تری خرید کنید. (با کلیک روی نام‌ها به سایت برند مورد نظر بروید.)

• گز کرمانی: خیابان عبدالرزاق
• گز سکه: خیابان امام خمینی
• گز آریا: خیابان هزارجریب
• گز آنتیک: میدان نقش جهان، ابتدای خیابان حافظ
• گز ساحل: خیابان صائب
• گز مظفری: خیابان شیخ بهایی
• گز دردشتی: خیابان عبدالرزاق